Miras bırakanın (murisin) vefatının ardından, mirasçılara mirasın reddi hakkı tanınmıştır. Ancak bu hak, süresiz bir hak değildir. Türk Medeni Kanunu’na göre reddi miras beyanının belirli bir süre içinde yapılması zorunludur. Aksi takdirde miras zımnen kabul edilmiş sayılır ve mirasçı tüm borçlardan sorumlu hale gelir. Bu makalede, reddi miras süresi nedir, ne zaman başlar ve sona erer, hangi hallerde süre değişir, süresi geçtikten sonra ret mümkün müdür gibi* sorulara detaylı şekilde yanıt verilmiştir.
Reddi Miras Nedir?
Reddi miras, miras bırakanın terekesini (malvarlığını) reddetmek isteyen yasal ya da atanmış mirasçının, bu talebini murisin son yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesine bildirmesiyle gerçekleşen hukuki işlemdir. Bu beyan sonucunda mirasçı, miras üzerindeki tüm hak ve borçlardan feragat etmiş sayılır.
Reddi Miras Süresi Ne Kadardır?
Türk Medeni Kanunu’nun 606. maddesine göre, mirasın reddi süresi 3 aydır. Bu süre, mirasçının mirasçı olduğunu öğrendiği tarihten itibaren işlemeye başlar. 3 aylık süre, hak düşürücü nitelikte olup, bu süre geçirildikten sonra yapılan reddi miras geçersiz olur.
Reddi Miras Süresi Ne Zaman Başlar?
Reddi miras süresinin başlangıcı, mirasçının konumuna göre farklılık gösterir:
Yasal Mirasçılar İçin Süre Başlangıcı
Yasal mirasçılar için 3 aylık süre, murisin ölümünün öğrenildiği tarihte başlar. Eğer mirasçının mirasçılık sıfatını daha sonra öğrendiği ispat edilirse, süre bu tarihten itibaren işler.
Örnek: Murisin ölüm tarihi 1 Ocak 2025, ancak yasal mirasçı bu durumu 15 Ocak 2025’te öğrendi. Bu durumda reddi miras süresi 15 Ocak 2025’ten itibaren 3 ay olarak hesaplanır.
Atanmış Mirasçılar İçin Süre Başlangıcı
Atanmış mirasçılar açısından süre, vasiyetnamenin açılması veya miras sözleşmesinin kendilerine tebliği ile başlar. Sulh mahkemesi tarafından yapılan bu tebliğ esas alınır.
Terekenin Yazımı (Koruma Önlemi) Halinde
Terekenin resmi yazımı yapılıyorsa, reddi miras süresi yazımın tamamlanmasının mirasçılara bildirildiği tarihten itibaren başlar. Bu durum, terekenin karmaşık veya borçlarla dolu olması halinde devreye girer.
Reddi Miras Süresi Hangi Hallerde Uzatılabilir?
Normal şartlarda 3 aylık süre hak düşürücü olduğu için değiştirilemez. Ancak Türk Medeni Kanunu’nun 615. maddesine göre, önemli sebeplerin varlığı halinde sulh hakimi reddi miras süresini uzatabilir.
Bu uzatma talebi için:
- Önemli nedenlerin gecikmeksizin sunulması gerekir.
- Hakim, talebi değerlendirerek süreyi belirler.
Süresi Geçtikten Sonra Reddi Miras Mümkün mü?
Genel kural olarak 3 aylık sürenin geçmesiyle birlikte mirası red hakkı ortadan kalkar. Ancak bir istisna bulunmaktadır:
Hükmen Reddi Miras
TMK m. 605/2 uyarınca, murisin ölüm tarihinde ödemeden aciz hâlde olduğu açıkça belliyse veya resmen tespit edilmişse, mirasçılar hiçbir beyanda bulunmasalar bile mirası reddetmiş sayılırlar. Bu duruma hükmen reddi miras denir.
Örnek: Murisin borçları, malvarlığını fazlasıyla aşıyorsa ve bu durum çevresi veya resmi belgelerle sabitse, mirasçılar 3 aylık süre geçse dahi borçlardan sorumlu tutulamazlar.
Reddi Miras Beyanı Nasıl Yapılır?
Reddi miras, sözlü veya yazılı olarak yapılabilir. Ancak bu beyan mutlaka murisin son yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesine yapılmalıdır.
- Noter huzurunda yapılan reddi miras geçersizdir.
- Telgraf veya posta ile gönderilen beyanlar geçerlidir ancak mahkemeye ulaşması şarttır.
Reddi Miras Süresine Uyulmazsa Ne Olur?
Reddi miras süresi içinde işlem yapılmazsa, mirasçının mirası kabul ettiği kabul edilir. Bu kabul:
- Zımni kabul (susmak suretiyle)
- Fiili kabul (miras mallarına müdahale, tasarruf gibi) yollarla olabilir.
Bu durumda mirasçı, murisin borçlarını da üstlenmiş olur. Örneğin, borçlu murisin mirasını reddetmeyen bir mirasçı, alacaklıların icra takibiyle karşı karşıya kalabilir.
Reddi Miras Süresi Kimler İçin İşlemez?
Aşağıdaki kişilerin reddi miras hakkı düşer, dolayısıyla süre işlemez:
- Reddi miras süresi dolan kişiler
- Miras hakkından feragat edenler
- Terekenin olağan dışı işlemlerine müdahale eden mirasçılar
- Mirası zımnen kabul edenler (örneğin mirasla ilgili dava açanlar)
Reddi Miras Süresi Kaçırılırsa Ne Yapılır?
Eğer 3 aylık süre kaçırılmışsa ve miras hükmen reddi şartlarını taşımıyorsa, yapılabilecek tek şey:
- Ret beyanının irade sakatlığına dayalı olarak iptalini talep etmek olabilir.
- Ancak bu durum sınırlı hallerdedir ve mahkemece değerlendirilir.
2025 Yılında Reddi Miras Ücreti Ne Kadardır?
2025 yılı Yargı Harçları Tarifesi’ne göre:
- Sulh hukuk mahkemesine başvurma harcı: 63,90 TL
- Reddi miras için alınan vekalet ücreti: En az 8.500 TL (Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre)
Bu tutarlar baro tarafından belirlenen tavsiye tarifelere göre değişkenlik gösterebilir.
Sonuç Olarak
Reddi miras süresi, mirasçının mirasçılık durumunu öğrendiği tarihten itibaren işleyen ve hak düşürücü nitelik taşıyan 3 aylık bir süredir. Bu süre içinde sulh hukuk mahkemesine yapılan yazılı veya sözlü beyan ile miras reddedilebilir. Ancak süre geçirilirse ya da miras kabul anlamına gelen işlemler yapılırsa, miras tüm borçlarıyla birlikte kabul edilmiş sayılır.
Bu nedenle, mirasın borçlarının fazla olduğu düşünülen durumlarda mirasçının uzman bir miras avukatından destek alarak süresi içinde gerekli işlemleri gerçekleştirmesi büyük önem taşımaktadır.