Miras hukukunda sıkça karşılaşılan sorunlardan biri de, kişilerin istemedikleri veya borca batık bir mirası reddetmek isteyebilmeleridir. Bu durumda gündeme gelen kavram reddi miras olup, belirli süre içinde yapılması gereken hukuki bir işlemdir. Bu yazıda, reddi miras ne zaman yapılır, nasıl yapılır ve hangi sonuçları doğurur gibi sorular ayrıntılarıyla açıklanacaktır.
Reddi Miras Nedir?
Reddi miras, miras bırakanın ölümü sonrası mirasçının, kendisine kalan malvarlığını ve borçları kabul etmemesi anlamına gelir. Bu bir tek taraflı irade beyanı olup, Türk Medeni Kanunu’nda açıkça düzenlenmiştir.
Mirası reddeden kişi, hukuken miras bırakan kişi hayattayken ölmüş gibi kabul edilir. Bu sayede miras, diğer mirasçılara veya alt soya intikal eder.
Reddi Miras Ne Zaman Yapılır?
Mirasın reddi işlemi, miras bırakanın ölümünün öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay içinde yapılmalıdır. Bu süre:
- Yasal mirasçılar için, ölüm haberinin öğrenildiği gün itibarıyla başlar.
- Atanmış mirasçılar için, vasiyetnamenin ya da miras sözleşmesinin kendilerine bildirildiği tarihte başlar.
Süre Hak Düşürücüdür
Mirasın reddi süresi, Türk Medeni Kanunu’nun 606. maddesi uyarınca hak düşürücü bir süredir. Bu sürede işlem yapılmaması halinde kişi mirası zımnen kabul etmiş sayılır.
Reddi Miras Süresi Nasıl Hesaplanır?
Yasal Mirasçılar İçin Süre Başlangıcı
Yasal mirasçılar, ölüm olayını sonradan öğrenmişse, süre bu öğrenme tarihinden itibaren başlar. Ancak mirasçı, ölüm bilgisini sonradan öğrendiğini mahkemeye ispatlamak zorundadır.
Atanmış Mirasçılar İçin Süre Başlangıcı
Atanmış mirasçılar için süre, resmi tebligatın yapıldığı günden itibaren başlar. Bu tebligat, sulh hukuk mahkemesince vasiyetnamenin okunması veya miras sözleşmesinin açıklanması ile gerçekleşir.
Terekenin Yazımı Halinde Süre
Tereke defteri tutuluyorsa, ret süresi bu yazım işleminin tamamlandığının resmen bildirilmesi ile başlar ve 1 aydır.
Reddi Miras Nasıl Yapılır?
Reddi miras, mirasın açıldığı yerin sulh hukuk mahkemesine yapılacak yazılı veya sözlü bir beyanla gerçekleştirilir. Noter veya e-Devlet üzerinden yapılamaz.
Gerekli Belgeler
- Veraset ilamı (mirasçılık belgesi)
- Kimlik fotokopisi
- İmzalı reddi miras dilekçesi
Reddi Miras Yapılmazsa Ne Olur?
3 ay içinde reddi miras yapılmazsa, kişi mirası kayıtsız ve şartsız kabul etmiş sayılır. Bu durumda:
- Terekenin borçları da mirasçıya geçer.
- Borca batık bir mirası kabul eden mirasçı, şahsi malvarlığıyla da sorumlu hale gelir.
Mirasın Hükmen Reddi Nedir?
Mirasın hükmen reddi, miras bırakanın ölümü anında açıkça ödemeden aciz durumda olduğunun resmi olarak tespit edilmesidir. Bu durumda:
- Mirasçılar ret beyanı vermeseler dahi, mirası reddetmiş sayılırlar.
- Bu durumun ispatı halinde, reddi miras süresi geçmiş olsa bile borçtan sorumlu olunmaz.
Reddi Mirasın Geri Alınması Mümkün mü?
Kural olarak reddi miras işlemi geri alınamaz. Ancak şu durumlarda iptal edilebilir:
- İrade sakatlığı (hile, tehdit, hata) varsa,
- Tüm mirasçılar ve alacaklılar rıza gösterirse,
- Mahkeme kararıyla ret işlemi iptal edilirse.
Reddi Miras Halinde Miras Kime Kalır?
Bir Mirasçı Reddederse
Mirası reddeden kişi, miras bırakanın ölümünde sağ değilmiş gibi kabul edilir. Payı diğer mirasçılara intikal eder.
Tüm Mirasçılar Reddederse
Mirasçılıktan doğan haklar düşer. Bu durumda:
- Miras, iflas hükümlerine göre tasfiye edilir.
- Artan değer varsa, reddeden mirasçılar arasında paylaştırılır.
Reddi Miras Süresini Kim Uzatabilir?
Sulh hukuk hakimi, önemli nedenlerin bulunması halinde reddi miras süresini uzatabilir. Bunun için mirasçının gecikmeyi haklı kılan gerekçeleri belgeleriyle sunması gerekir.
Reddi Miras Emekli Maaşını Etkiler mi?
Reddi miras işlemi, SGK emekli maaşı, dul-yetim aylığı veya destekten yoksun kalma tazminatı gibi sosyal hakları etkilemez. Bu haklar mirasla doğrudan ilişkili olmadığından, reddi miras yapan kişiler yine de bu ödemeleri alabilirler.
Reddi Miras Sürecinde Avukatın Rolü
Reddi miras işlemi bazı teknik detaylar içerdiği için, miras hukuku uzmanı bir avukattan destek alınması süreci kolaylaştırır. Özellikle:
- Borca batık tereke durumları,
- Hükmen redde ilişkin talepler,
- Süre uzatımı başvuruları
için profesyonel danışmanlık gereklidir.
Sonuç
Reddi miras, miras bırakanın ölümünün ardından yasal süresi içinde ve doğru şekilde yapılması gereken ciddi bir hukuki işlemdir. 2025 yılında geçerli mevzuat uyarınca 3 ay içinde sulh hukuk mahkemesine yapılacak beyan ile gerçekleştirilir. Bu sürede işlem yapılmazsa miras kabul edilmiş sayılır. Özellikle borçlu miraslarda, kişinin maddi yükümlülük altına girmemesi için bu süre kritik önemdedir.